Synagoge van Zwolle
Overzicht

Teksten aan de wanden van de synagoge - 1899 - 2010

In de synagoge zijn op diverse plaatsen teksten te zien. Op deze pagina vindt u een overzicht van de verschillende opschriften en plaquettes. Bij elk daarvan wordt een korte toelichting gegeven.

Gedenksteen ter herinnering aan de stichting van de synagoge in 1899

Gedenksteen in de zuidwand van de synagoge ter herinnering aan de stichting van de synagoge in het jaar 1899. Op de steen is het joodse jaartal 5659 vermeld. De tekst luidt: "Jaar der Stichting 5659 - Het Kerkbestuur", waarna de namen volgen van de tien bestuursleden.

Hebreeuwse tekst boven de heilige ark

Hebreeuwse tekst op de oostmuur boven de absidiale ruimte met de heilige ark, de kast waarin de Tora-rollen worden bewaard. De tekst is ontleend aan het bijbelboek van de profeet Male'achi (hoofdstuk 4 vers 4) en luidt in vertaling: "Gedenkt de Tora van Mozes mijn knecht, die Ik hem heb opgedragen op de berg Horeb".

Afbeelding van de twee tafels van de Wet boven de hielige ark

Opbouw op de heilige ark, de kast in de absidiale ruimte waarin de Tora-rollen worden bewaard. Afgebeeld zijn de twee tafels van de Wet met daarop de beginwoorden van de tien geboden. Omdat het Hebreeuws van rechts naar links wordt geschreven, staan de eerste vijf geboden op de rechter tafel, de laatst vijf op de linker.

Boven de twee tafels van de Wet staat in Hebreeuwse letters de tekst "Weet voor wie je staat". Omdat de ark tegen de oostwand staat en de gebedsrichting naar het oosten, naar Jeruzalem, is, heeft men deze tekst tijdens het gebed steeds voor ogen. De tekst prent degene die bidt, in voortdurend te beseffen dat hij zijn gebeden uitspreekt voor het aangezicht van de Heilige, Hij zij geprezen.

Hebreeuwse klok in het hekwerk rond het vrouwenbalkom

Klok met Hebreeuwse letters als aanduiding voor de uren. In het Hebreeuws is elke letter van het alfabet tevens een getalsaanduiding. Op de klok zien we de letters alef = 1, beet = 2, giemel = 3, dalet = 4, hee = 5, waw = 6, zajin = 7, chet = 8, tet = 9 en jod = 10. Merkwaardig is dat de klok daarna niet doorgaat met jod-alef = 11 en jod-beet = 12, maar met de beide vormen van de letter kaf die volgt op de jod, te weten de gewone kaf en de sluit-kaf (d.i. de kaf zoals die wordt geschreven aan het einde van een woord). De letter kaf heeft zelf de getalswaarde 20 in plaats van 11 (of 12). Ook de wijzers van de klok draaien aan de bovenkant niet van rechts naar links (de richting van het Hebreeuwse schrift), maar in de normale richting van links naar rechts. De klok is na de restauratie opnieuw gemaakt, omdat de oorspronkelijke klok verloren is gegaan.

Plaquette aan de westwand ter herinnering aan de restauratie in 1984-1989

Plaquette aan de westwand van de synagoge ter herinnering aan de grote restauratie in de jaren 1984 tot 1989. De tekst luidt: "Deze synagoge werd in het tijdvak 1984 - 1989 gerestaureerd in opdracht van de Nederlands Israelitische Gemeente Zwolle en de Stichting Voortbestaan Synagoge Zwolle door architectenbureau Verlaan en Nijhof".

Verder zijn vermeld de namen van de bestuursleden van de Joodse Gemeente en van de stichting Voortbestaan ten tijde van de afronding van de restauratie, alsmede de naam van de adviseur van de bouwcommissie.

 

Kale plek aan de muur ter herinnering aan de verwoeste tempel

Kale plek in de muur van de synagoge ter herinnering aan de verwoesting van de tweede tempel in Jeruzalem door de Romeinen in het jaar 70 CJ. Daar overheen is een doorzichtige plaquette aangebracht met de tekst: "Symbool van de verwoesting van de Tweede Tempel - Niets is volmaakt".

De plek is aangebracht op grond van een voorschrift in de Talmoed om eraan te herinneren dat de wereld onvolmaakt is, zolang de tempel in Jeruzalem niet is hersteld. Het hoeft niet altijd een kale plek in de muur te zijn. Ook andere "beschadigingen" van het gebouw kunnen de functie vervullen deze gedachte levend te houden.

Plaquettes met de namen van Zwolse joden die omkwamen in de Tweede Wereldoorlog

Op 4 mei 1995 werd in de synagoge van Zwolle een monument onthuld voor de Zwolse joden die zijn omgebracht in de Tweede Wereldoorlog.Het monument heeft de vorm van 40 plaquettes met de namen van de slachtoffers, hun geboortedatum en het jaar waarin en de plaats waarop zij om het leven kwamen. De plaquettes zijn in vijf groepen van acht opgehangen onder de ramen in de noord- en zuidmuur van de grote synagoge. Zij dienen als matseiwah (grafzerk / gedenksteen) voor hen die nooit een graf kregen.

Elke plaquette bevat 13 namen. In totaal gaat het om 499 Zwolse joden die slachtoffer zijn geworden van de Nazi-terreur. Tussen de vakken met plaquettes hangen twee kleine marmeren borden met de Hebreeuwse en Nederlandse tekst van Klaagliederen 5 vers 1: "Gedenk, Eeuwige, aan hetgeen ons wedervaren is! Aanschouw en zie de smaad die wij lijden." Hieronder kunt u de lijst met de namen  van de omgekomenen downloaden.

Namenlijst van Zwolse joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog omkwamen door de Nazi-terreur in de vernietigingskampen.